Sẹo lồi là gì? Đặc điểm và nguyên nhân hình thành

Sẹo lồi là một dạng sẹo phổ biến và thường gây lo ngại về mặt thẩm mỹ cho nhiều người. Trong bài viết dưới đây, Mỹ Phẩm Cao Cấp Quế Minh sẽ cùng bạn tìm hiểu chi tiết về sẹo lồi nhé!

Nội dung bài viết tham khảo tại Thuốc trị sẹo Kaapvaal!

Sẹo lồi là gì?

Sẹo lồi (hypertrophic scar) là dạng sẹo được tạo ra khi quá trình lành vết thương diễn ra với sự sản sinh collagen vượt mức. Khác với sẹo mờ hay sẹo lõm – những dạng sẹo thường gặp ở mụn trứng cá hay các vết thương nhỏ, sẹo lồi có đặc điểm là các mô sẹo phát triển vượt ra ngoài bề mặt da bình thường. Sẹo này thường có màu đỏ hoặc hồng, có thể thay đổi theo thời gian và có kết cấu cứng, làm cho vùng da sẹo trở nên không đều và nổi bật hơn.

Sự khác biệt giữa sẹo lồi và các dạng sẹo khác nằm ở mức độ sản sinh collagen. Trong khi các sẹo khác có thể xuất hiện do thiếu hụt collagen khi lành vết thương, thì sẹo lồi lại do sự dư thừa collagen được sản sinh, dẫn đến sự gia tăng khối lượng và kích thước của mô sẹo. Điều này thường xảy ra khi cơ thể phản ứng quá mức trong giai đoạn tạo mô mới sau chấn thương.

Quá trình hình thành sẹo lồi

Khi da bị tổn thương do chấn thương, phẫu thuật hay các nguyên nhân khác, cơ thể sẽ kích hoạt quá trình tự phục hồi nhằm bảo vệ và thay thế mô bị hư hại. Trong quá trình này, các tế bào sản sinh collagen nhằm tái tạo da. Tuy nhiên, nếu quá trình tái tạo không cân bằng, có thể dẫn đến việc sản sinh collagen vượt mức cần thiết. Kết quả là, thay vì hình thành một lớp sẹo mịn màng và không đồng đều, da sẽ phát triển thành những vùng sẹo nổi rõ – đó chính là sẹo lồi.

Sự hình thành sẹo lồi không chỉ phụ thuộc vào mức độ tổn thương mà còn bị chi phối bởi nhiều yếu tố như đặc điểm di truyền, vị trí vết thương, và cách thức chăm sóc ban đầu. Việc hiểu rõ quá trình này là bước quan trọng để từ đó áp dụng các biện pháp phòng ngừa và điều trị hiệu quả, giúp cải thiện diện mạo và tăng cường tự tin cho người bị ảnh hưởng.

Đặc điểm nhận biết của sẹo lồi

Các đặc điểm của sẹo lồi có thể nhận biết qua các yếu tố sau:

• Bề mặt da nổi rõ: Sẹo lồi thường có bề mặt da dày, cứng và nổi lên so với vùng da xung quanh. Điều này tạo cảm giác không mịn màng khi chạm vào.
• Màu sắc đặc trưng: Ban đầu, sẹo lồi có thể có màu đỏ hoặc hồng do tăng sự lưu thông máu tại vùng sẹo. Theo thời gian, màu sắc có thể chuyển sang màu tím hoặc nâu, tùy thuộc vào loại da và khả năng phục hồi.
• Kích thước không ổn định: Sẹo lồi có thể lớn dần theo thời gian nếu không được chăm sóc đúng cách. Đôi khi, sẹo có thể tiếp tục phát triển và lan rộng ra ngoài ranh giới của vết thương ban đầu.
• Cảm giác khó chịu: Nhiều người bị sẹo lồi thường cảm thấy ngứa, đau hoặc có cảm giác căng vùng da sẹo. Đây là dấu hiệu của sự kích thích kéo dài do sự dư thừa collagen và các yếu tố viêm.
• Khả năng thay đổi theo thời gian: Trong một số trường hợp, sẹo lồi có thể giảm bớt sau vài năm nhờ vào quá trình tái cấu trúc tự nhiên của da. Tuy nhiên, không phải sẹo lồi nào cũng có khả năng tự cải thiện rõ rệt mà hầu hết cần sự can thiệp điều trị chuyên nghiệp.

Nguyên nhân hình thành sẹo lồi

• Phẫu thuật và can thiệp y khoa: Các ca phẫu thuật, đặc biệt là ở những vùng da dễ di chuyển, có nguy cơ cao để hình thành sẹo lồi nếu không được chăm sóc đúng cách sau mổ. Kỹ thuật mổ, cách khâu và chăm sóc sau phẫu thuật đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát phản ứng sản sinh collagen.
• Bỏng và các chấn thương nhiệt: Các vết bỏng, đặc biệt là bỏng sâu, thường đi kèm với tổn thương nặng về mô và kích thích phản ứng viêm mạnh, từ đó dễ dẫn đến sẹo lồi.
• Các vết thương do cắt, đâm: Vết thương do tai nạn, va đập hoặc cắt rách thường có đường viền không đều và tạo điều kiện cho việc tích tụ collagen không kiểm soát.
• Nhiễm trùng và viêm nhiễm kéo dài: Nếu vết thương bị nhiễm trùng và viêm kéo dài, cơ thể sẽ phản ứng mạnh mẽ để bảo vệ vùng da bị tổn thương, dẫn đến quá trình sản sinh collagen vượt mức và hình thành sẹo lồi.

Các biện pháp phòng ngừa sẹo lồi 

Để giảm thiểu nguy cơ bị sẹo lồi, việc phòng ngừa ngay từ lúc có vết thương là hết sức cần thiết. Một số lưu ý  bao gồm:

• Chăm sóc đúng cách: Ngay khi bị thương, hãy rửa sạch và sát trùng kịp thời. Việc làm mát và băng bó vết thương không những giúp giảm viêm mà còn hạn chế tác động của các tác nhân bên ngoài.
• Tránh ánh nắng mặt trời: Sau khi vết thương lành, da ở vùng sẹo rất nhạy cảm với tia UV. Sử dụng kem chống nắng và bảo vệ vùng sẹo khỏi ánh nắng trực tiếp sẽ giúp ngăn ngừa việc sẹo trở nên tối màu và nổi rõ hơn.
• Theo dõi và chăm sóc định kỳ: Nếu bạn có dấu hiệu của sẹo lồi (như sưng, đỏ, ngứa hoặc tăng kích thước sẹo), hãy tìm đến bác sĩ chuyên khoa da liễu để được tư vấn và điều trị kịp thời. Việc theo dõi sẹo theo thời gian sẽ giúp phát hiện sớm các biến đổi và can thiệp hiệu quả.

Sẹo lồi là kết quả của một phản ứng sinh học phức tạp khi cơ thể sản sinh collagen vượt mức cần thiết để phục hồi da. Với những đặc điểm nhận biết như bề mặt da nổi, màu sắc đỏ hoặc hồng ban đầu và cảm giác khó chịu, sẹo lồi không chỉ ảnh hưởng đến vẻ ngoài mà còn có thể tác động đến tâm lý của người bị ảnh hưởng. Hiểu rõ về sẹo lồi giúp chúng ta có những biện pháp phòng ngừa từ những bước đầu của quá trình lành vết thương.